همه چیز درباره انواع ورق آلیاژی و کاربردهای آن‌ها در صنعت

ورق‌های آلیاژی نوع خاصی از ورق‌ها هستند که می‌توانند در شرایط سخت استفاده شوند. در حال حاضر از این ورق‌ها در صنایع مختلف استفاده می‌کنند؛ چرا که به کمک این ورق‌ها خاصیت محصولات برای کاربردهای مختلف بهبود پیدا می‌کند. همچنین در تولید بسیاری از محصولات از ورق‌های آلیاژی استفاده می‌کنند. این محصولات با استفاده از این ورق‌ها در کارخانه‌ها، توسط دستگاه‌ها تولید می‌شوند. در این مطلب از مشاوران آهن، قصد داریم انواع ورق آلیاژی را معرفی‌کرده و شما را با کاربردهای آن‌ها آشنا کنیم. همچنین شما می‌توانید قیمت ورق آلیاژی را در وبسایت ما بررسی کنید، ما بهترین قیمت ورق فولادی را در اختیار شما می‌گذاریم.

ورق آلیاژی چیست؟

یکی از محصولات فلزی مهم و پرکاربرد در صنایع مختلف، انواع ورق فولادی است. ورق‌های فلزی از زمان اختراع آهن به عنوان ماده اصلی در تولید محصولات به شمار رفته‌اند و به دلیل انعطاف‌پذیری و کاربردهای متنوع در صنایع، به صورت گسترده تولید شده‌اند. از سوی دیگر آلیاژسازی در علم متالورژی عناصر مختلف در مقادیر مشخص را ترکیب می‌کند. ترکیبات این فلزات با عناصر دیگر منجر به تولید ورق‌ آلیاژی می‌شود که از آن‌ در تولید انواع محصولات استفاده می‌کنند. همچنین این ورق‌ها در مقایسه با ورق‌های غیر آلیاژی در برابر دماهای بسیار بالا و شرایط خورنده از مقاومت بیشتری برخوردار هستند.

آلیاژ کلمه‌ای فرانسوی بوده و به معنای ترکیب کردن است. ورق آلیاژی نیز به نوعی از ورق فلزی می‌گویند که برای ساخت ماده اولیه آن از آلیاژهای مختلف استفاده می‌شود. آلیاژ، ترکیبی از یک یا چند عنصر آلیاژی فلزی یا غیرفلزی و یک عنصر فلزی پایه است. عنصر فلزی پایه در فرآیند آلیاژسازی ذوب شده و در ادامه نیز سایر عناصر به صورت مذاب به آن اضافه شده و سپس تمامی این عناصر کاملاً با یکدیگر ترکیب می‌شوند.

اغلب فلزات خالص، نقطه ذوب بالایی دارند و نرم هستند. همچنین فلزها در این حالت بسیار واکنش‌پذیر خواهند بود؛ به همین دلیل نیز استفاده از آن‌ها به صورت خالص در صنایع مختلف منجر به ایجاد مشکل می‌شود. برای جلوگیری از بروز چنین مشکلاتی، از ورق آلیاژی استفاده می‌کنند. این ورق‌ها به صورتی ساخته می‌شوند که از بهترین خواص مکانیکی و شیمیایی برای کاربرد در هر شرایطی برخوردار باشند. بدین ترتیب اطلاع از تأثیر هر عنصر آلیاژی بر خواص فلزات بسیار حیاتی است. در حال حاضر اغلب فلزات در صنایع مختلف به صورت آلیاژ استفاده می‌شوند. استفاده از ورق فولادی آلیاژی منجر به کاهش نقطه ذوب فلزات شده و منجر به صرفه‌جویی در منابع می‌شود.

انواع ورق آلیاژی فولادی و کاربردهای آن‌‌ها

پذیرش بالای عناصر آلیاژی از طریق عنصر آهن منجر به این شده است که فولاد به عنوان گسترده‌ترین آلیاژ صنعتی در سراسر دنیا شناخته شود. اگر عناصر مختلف را به ترکیب فولاد اضافه کنید، امکان تولید انواع متنوعی از این فلز فراهم می‌شود؛ به عبارت دیگر فولاد، آلیاژی از آهن به حساب می‌آید که با افزودن درصدهای متغیر از گوگرد، کربن، فسفر، سیلیسیوم و منگنز تشکیل می‌شود. البته در مواردی که برای تولید محصولاتی به فولاد با ویژگی‌های خاص نیاز باشد، از فولاد آلیاژی استفاده می‌کنند؛ زیرا این محصول خاصیت مطلوب‌تری دارند.

از مهم‌ترین عناصری که به فولاد آلیاژی اضافه می‌کنند، می‌توان به منیزیم، کربن، کلسیم، کروم، نیکل، مس، کبالت، سدیم و آلومینیوم اشاره کرد. لازم به ذکر است که تقسیم‌بندی این ورق نیز با درصدی عناصر آلیاژی پایه و عناصر آلیاژی انجام می‌شود. ورق آلیاژی دارای دو نوع پرآلیاژ و کم‌آلیاژ بر اساس درصد عناصر به ‌کار رفته در آن است. در طبقه‌بندی این ورق، نام فولاد را بر اساس عنصر آلیاژی پایه مشخص می‌کنند. در ادامه شما را با پرکاربردترین انواع این ورق آشنا می‌کنیم:

ورق CK45

در ترکیب شیمیایی این فولاد عناصر آلیاژی منگنز و سیلیسیوم وجود دارد. از این ورق در ساخت میل‌لنگ‌های صنعتی، ماشین‌آلات سنگین و کشاورزی و شافت‌های تراش‌کاری استفاده می‌کنند. خواص ماشین‌کاری این ورق در شرایط نورد گرم، بسیار مطلوب است. همچنین از مهم‌ترین ویژگی‌های ورق CK45 می‌توان به مقاومت در برابر محیط‌های خورنده، استحکام و سختی بالا اشاره کرد.

ورق MO40

این ورق فولادی آلیاژی، نوعی فولاد سخت و همین‌طور کم‌آلیاژ بوده که از قابلیت عملیات حرارتی برخوردار است. این محصول در صنایع نفت و گاز به صورت گسترده مورد استفاده قرار می‌گیرد. عناصر منگنز و کربن موجود در ترکیب شیمیایی این فولاد آلیاژی منجر به افزایش قابلیت تحمل این محصول در دماهای بسیار بالا و فرم‌پذیری شده است. از ورق MO40 در ساخت مواردی همانند قطعات در معرض فشار مانند پیچ و مهره، تجهیزات درون چاهی صنایع نفت و گاز، ساخت دستگاه‌های صنعتی مانند دستگاه فرزکار و قاشق و چنگال استفاده می‌کنند.

ورق A516

در ترکیب این آلیاژ عناصر کروم و منگنز وجود دارند. از ویژگی‌های این ورق آلیاژی می‌توان به تحمل فشار بالا اشاره کرد. از ورق A516 در ساخت مخازن تحت فشار و اتصالات استفاده می‌کنند. این ورق در ساختمان‌سازی نیز کاربردهای زیادی دارد.

ورق ST52

این ورق کم‌کربن، حجم مصرفی فولاد را کاهش می‌دهد و موجب کاهش هزینه‌ها در پروژه‌های عمرانی می‌شود. در ترکیب این آلیاژ عناصر منگنز و سیلیسیوم وجود دارند که باعث شکل‌پذیری و استحکام این محصول می‌شوند. از ورق St52 در ساخت بدنه جرثقیل، دیواره قطعات صنعتی و اسکلت پل استفاده می‌کنند. علاوه بر این‌ها، ورق مذکور از خواص جوشکاری عالی برخوردار است؛ در نتیجه گزینه ایده‌آلی برای استفاده در مواردی به شمار می‌رود که نیاز به اتصالات جوش باشد. قیمت ورق ST52 یکی از مواردی است که هر روز در سایت مشاوران آهن به روز می‌شود.

 جدول وزن این ورق نیز به شرح زیر است:

انواع ورق آلیاژی غیر فولادی و کاربردهای آن‌‌ها

این آلیاژها از رسانایی الکتریکی و حرارتی خوبی برخوردار هستند و مقاومت بالایی در برابر خوردگی دارند. همچنین این آلیاژها در مقایسه با آلیاژهای فولادی، سبک‌تر بوده و در دماهای بالا نیز مقاومت کمتری از خود نشان می‌دهند. در ادامه شما را با انواع ورق آلیاژی غیر فولادی آشنا می‌کنیم:

1. ورق پیوتر: این ورق نرم، انعطاف‌پذیر و چکش‌خوار بوده و برای ساخت محصولات با طراحی سه‌بعدی گزینه مطلوبی است. آلیاژ پیوتر حاوی عناصر قلع، مس، آنتیموان، بیسموت و نقره بوده و در برخی موارد شامل سرب است.
2. ورق قلع‌اندود: قلع‌اندود کردن به پوشاندن سطح فلزات توسط فلز قلع گفته می‌شود. روی ورق‌های فولادی، لایه نازکی از قلع وجود دارد که باعث افزایش مقاومت در برابر خوردگی می‌شود. درصد حضور قلع در این ورق، میزان سختی آن را تعیین می‌کند. ورق قلع‌اندود در صنایع بسته‌بندی رنگ، کنسروسازی، نرده سازی و خودروسازی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ورق در برابر فرسایش مقاوم است و قابلیت لحیم‌کاری، فرم‌پذیری، خم‌کاری و جوش‌پذیری مطلوبی دارد. این ورق به دلیل مقاومت در برابر خوردگی، به سختی با مواد مجاور خود واکنش نشان می‌دهد و بازیافت آن نیز به راحتی انجام می‌شود.
3. ورق آلیاژی برنج: این آلیاژ حاصل ترکیب دو عنصر مس و روی است. عناصر افزودنی دیگر به این آلیاژ شامل فسفر، نیکل، قلع، سیلیسیوم، منگنز، آلومینیوم و سیلیکون می‌شوند. این ورق در ساخت قفل، دکوراسیون، دستگیره، چرخ‌دنده، لوله‌کشی و پوشش مهمات مورد استفاده قرار می‌گیرد.
4. ورق برنز: این آلیاژ ترکیبی از عناصر فسفر و قلع است. حضور فسفر منجر به شکل‌پذیری و افزایش انعطاف شده و حضور عنصر قلع نیز باعث افزایش مقاومت در برابر خوردگی می‌شود. ورق برنز در برابر سایش مقاومت بالایی از خود نشان می‌دهد و به دلیل وجود مس در ترکیب شیمیایی آن، دارای رسانایی الکتریسیته مطلوبی است. ریزدانه بودن، ضریب اصطکاک پایین و استحکام بالا در عین انعطاف‌پذیری از خواص ورق برنز محسوب می‌شوند.

کاربرد ورق‌ آلیاژی چیست؟

همان‌طور که اشاره شد، از ورق‌های آلیاژی در صنایع مختلفی استفاده می‌کنند. در ادامه قصد داریم مهم‌ترین کاربردهای این ورق را مورد بررسی قرار دهیم:

ساخت سازه‌های بزرگ

از انواع ورق فولادی آلیاژی در سازه‌های بتنی و سازه‌های فولادی استفاده می‌کنند. همچنین این ورق به عنوان تقویت‌کننده برای کاهش وزن کلی سازه‌ها و افزایش مقاومت آن‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.

ساخت محصولات ساختمانی

از این ورق‌ها برای ساخت محصولات ساختمانی استفاده می‌کنند که از رایج‌ترین آن‌ها می‌توان به قاب‌های فولادی، روکش‌های دیوار و سقف و غیره اشاره کرد.

ساخت لوله و سایر قطعات

لوله‌های آلیاژی یکی‌ دیگر از محصولات مهمی هستند که با استفاده از ورق‌های آلیاژی ساخته می‌شوند. لوله‌های آلیاژی به علت برخورداری از ویژگی‌هایی همچون دوام بالا و شکل‌پذیری، جزو محصولات مهم در صنعت ساخت‌وساز به شمار می‌روند. به طور معمول این لوله‌ها از ترکیبات کروم و نیکل و ورق‌های آلیاژی ضدزنگ ساخته می‌شوند. این لوله‌ها برای کاربردهایی با دمای بالا نیز گزینه ایده‌آلی هستند.

مزایای استفاده از ورق آلیاژی

استفاده از آهن خالص به دلیل بالا بودن ریسک زنگ‌زدگی و عدم مقاومت کافی در برابر تغییرات دمایی در اغلب صنایع امکان‌پذیر نیست؛ از این ‌رو افزودن عناصری همانند کروم، کربن، نیکل و غیره به آن‌ها منجر به ایجاد آلیاژهایی مناسب می‌شود. با این وجود ورق آلیاژی از ویژگی‌های مثبتی نسبت به سایر ورق‌های موجود در بازار برخوردار است که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ضد زنگ بودن و عدم خوردگی
• ضد خش بودن و افزایش سختی
• کاهش یافتن نقطه ذوب
• افزایش مقاومت کششی
• مقاومت بالا در برابر تغییرات دمایی
• قابلیت بازیافت
• هدایت الکتریکی
• مقاومت در برابر سایش
• طول عمر بالا
• امکان سفارشی‌سازی
• کوتاه بودن فرآیند تعمیر و نگهداری

اهمیت استفاده از ورق آلیاژی

همان‌طور که اشاره شد، فلزات خالص دارای نقطه ذوب بالایی هستند و این امر موجب بالا بودن انعطاف‌پذیری آن‌ها می‌شود؛ بنابراین لازم است که فلزات با عناصر دیگر ترکیب شوند تا میزان سختی آن‌ها افزایش پیدا کند. به همین دلیل نیز ورق آلیاژی ساخته و به بازار عرضه شد. این ورق‌ها در بازار آهن به صورت رول و شیت به فروش می‌رسند.

استفاده از این ورق‌ها در صنایع مختلف، حائز اهمیت است. این ورق‌ها به دلیل برخورداری از ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی خاص، به عنوان ماده اصلی در بسیاری از بخش‌های صنعت مورد استفاده قرار می‌گیرند. به عنوان مثال، فولادهای آلیاژی در صنعت خودروسازی به عنوان پنل‌های درب و قطعات بدنه استفاده می‌شوند. این ورق‌ها به دلیل مقاومت بالایی که در برابر ضربه از خود نشان می‌دهند، می‌توانند ایمنی خودرو را تضمین کنند.

مراحل تولید ورق آلیاژی

تولید فولاد آلیاژی در مراحل مختلفی انجام می‌شود که در ادامه آن‌ها را توضیح می‌دهیم:

1. تهیه مواد اولیه: مرحله اول تولید ورق آلیاژی شامل تهیه مواد اولیه می‌شود و این مواد اولیه را از معادن سنگ آهن استخراج می‌کنند.
2. ماشین‌کاری: مواد اولیه در این مرحله به قطعات کوچک‌تر تقسیم می‌شوند. همچنین برای جداسازی ذرات مختلف بر اساس اندازه، غربالگری نیز صورت می‌گیرد.
3. عملیات حرارتی: در این مرحله، تفکیک آهن از مواد ناخالص انجام می‌شود و همین‌طور سنگ آهن خام توسط حرارت به آهن اسفنجی تبدیل خواهد شد.
4. شکل‌دهی: فولاد آلیاژی در این مرحله به شکل‌دهی نهایی خود می‌رسد. این شکل‌دهی می‌تواند به وسیله ریخته‌گری، تراشکاری و فرآیندهای دیگر صورت گیرد. همچنین ویژگی‌های نهایی محصول نیز در این مرحله تعیین می‌شود که می‌توان آن‌ها را با تغییر ابعاد برای استفاده در صنایع مختلف آماده کرد.

ورق آلیاژی؛ قطعه‌ای پرکاربرد و مهم در صنعت

ورق آلیاژی از پرکاربردترین و مهم‌ترین مقاطع فولادی است که در صنایع مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ورق از مزایای زیادی همچون مقاومت بالا در برابر دماهای بالا و پایین و مقاومت در برابر خوردگی برخوردار است؛ به ‌طوری که تولید بسیاری از محصولات تنها با استفاده از این ورق امکان‌پذیر خواهد بود. ما در مشاوران آهن، تامین کننده معتبر انواع ورق‌های فولادی از جمله ورق آلیاژی هستیم و شما می‌توانید با مشاوره رایگان خرید، این ورق‌ها را از ما خریداری کنید. همچنین قیمت تمامی مقاطع فولادی روزانه در کانال تلگرام مشاوران آهن اعلام می‌شود.

سوالات متداول